Circulus Latinus Bruxellensis sub auspiciis sodalitatis Melissae necnon fundationis «Humanitas Europae» Bruxellis congregari solet secundo quoque mense, moderante Gaio Licoppe, ad Latinitatem iucunde exercendam.

Saturni die 15 m. Februarii a. 2025

Frequens et iucunda fuit haec sessio Latina. Disputationis argumentum Francisca proposuit ‘de lingua’ qua, teste Erasmo, nihil est felicius, nihil potentius, sed rursum… nihil periculosius. Postquam participes diversas sententias protulerunt de linguae usu, abusu, evolutione, anatomia, utilitate, morbis et ita porro, lepidum Erasmi textum una legimus, quem hic infra legere potestis. 

Sumpta pausa cafearia, Titini fabulam, ut solemus, in Latinum vertimus; agitur nunc de fabula c.t. ‘De templo Solis’.

Denique nonnulli nostrum una iucunde, necnon Latine, cenaverunt. 

De proxima circuli Bruxellensis sessione vos mox certiores faciemus. Interea optime valete!

Erasmi Lingua (Opera omnia, Amstelodami 1989, p. 63)

Non inamoenam fabulam refert Plutarchus in libello De nugacitate. Romae compluribus diebus quiddam serium et arcanum agitabatur in senatu, de quo cum variasset hominum suspicio, mulier quaedam, alias quidem proba et pudica, mulier tamen, coepit maritum precibus ac blanditiis sollicitare, ut arcanum impartiret taciturae, silentii fidem lacrimis ieiurando dirisque imprecationibus pollicens; addidit querimonias illas sollemnes quod maritus uxori fidem non haberet. 

Ibi Romanus, quo mulierculae stultitiam redargueret, simulat se victum uxoris precibus, ‘Decreveram, inquiens, tacere, sed vincor. Audi igitur, sed tacitura, portentum horribile quod a sacerdotibus nuntiatum est: coturnix auream galeam in capite gestans lanceamque ferens volare visa est, et hac de re consultat senatus,ambigentibus auguribus, utrum boni quippiam an mali monstrum hoc portendat.Tu vero cave ne cui dixeris.’

Hoc dicto ibat in forum. At mulier, velut urgeret aborsus, nacta ex ancillis unam quae prima occurrerat, coepit ea praesente verberare pectus, vellere capillos, clamans obiter: ‘Heu mi vir, heu patria, quid calamitatis imminet nobis?’, his rebus ancillam ultro provocans, ut quid esset mali percontaretur. Percontatur illa, haec narravit ordine rem omnem et addidit clausulam sollemnem garrulis omnibus: ‘Cave quisquam ex te sciat, sed sile.’

Mox ancilla dominae similis unam e conservis nacta rem illi denarrat de coturnice. Illa vicissim amatori suo, qui forte aderat, communicat, itaque brevi fabula ab aliis ad alios transiliens devenit in forum, tanta celeritate ut praeveniret eum qui commentus fuerat. Cum enim quidam notus illi factus esset obvius, ‘Modone, inquit, e domo venis in forum?’ ‘Modo admodum.’ ‘Nihilne igitur audisti?’ ‘Nihil, sed estne novae rei quipquiam?’ ‘Coturnix, inquit, cum lancea galeaque aurea volare visa est, atque hac de re senatus cogitur.’ Ille vero ridens: ‘Euge, inquit, uxor mea, quam probe abs te curatum est, ut arcanum tibi creditum me praecurreret in forum!’ Mox igitur adit primores et exposita fabula civitatem ac senatum inani trepidatione liberat.

Deinde domum reversus expostulat cum uxore: ‘Heus bona mulier, perdidisti me. Senatus enim rescivit arcanum hoc ex aedibus nostris prodisse in vulgus. Itaque cogor incontinentis linguae tuae dare poenas et abire in exsilium.’ Illa vero conturbata primum infitiari, mox ‘Nonne hoc, inquit, cum trecentis audisti?’ ‘Quos mihi, inquit, trecentos narras inepta? Cum tu me defatigasses precibus et lacrimis, ut indicarem arcanum, ex tempore commentus sum quicquid tibi credidi, videlicet quo periculum facerem, quam esses linguae continentis.’

Prudenter ille quidem, qui citra grande periculum sumpsit experimentum uxoriae fidei, non aliter quam qui nova vascula volentes explorare num qua perfluant, aquam infundunt, non vinum aut oleum, ne magno constet experientia.